Op dinsdag 11 februari verzorgden de auteurs van drie factsheets over het thema ‘digitale rechtsstaat’ een technische briefing voor de Vaste Tweede Kamercommissie voor Digitale Zaken. Digitale rechtsstaat is een thema op de kennisagenda van de commissie. Aanleiding is het gegeven dat bij de uitvoering van steeds meer wetten digitalisering een hoofdrol speelt. De commissie wil graag de beschikking krijgen over handvatten die de gehele Tweede Kamer kan gebruiken bij de beoordeling van wetsvoorstellen. Zonder grip op de digitale uitvoering van wetten verwateren zowel de mede wetgevende als de controlerende taak van de Tweede Kamer.
De vragen van de Kamercommissie:
- Waar liggen de knelpunten in de digitale uitvoering van wetgeving waar de Tweede Kamer zicht op moet krijgen?
- Welke mogelijkheden heeft de Kamer om meer grip op te krijgen op de digitale uitvoering van wetgeving?
- Welke vragen kunnen Kamerleden stellen aan het kabinet om meer zicht te krijgen op hoe wetgeving uitpakt in de digitale praktijk?
De factsheets werden geschreven door drie duo’s van wetenschappers: Corien Prins (Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid en Tilburg University) en Johan Wolswinkel (Tilburg University); Robert van Doesburg (TNO) en Ivar Timmer (Hogeschool van Amsterdam), en Mariette Lokin (Open Universiteit) en Reijer Passchier (Open Universiteit, Universiteit Leiden).
Een greep uit de aanbevelingen: zorg dat de regering in haar wetsvoorstellen glashelder is over de rol van digitalisering bij de uitvoering en over de voorwaarden en spelregels die daarvoor gelden; voorkom dat de uitvoering van wetten – en daarmee grote hoeveelheden data – in private handen (softwareontwikkelaars) komt en onderworpen wordt aan ondoorzichtige algoritmes; bewaak de balans tussen de (mede)wetgevende, de rechterlijke en de uitvoerende macht zodat die laatste door digitalisering van de uitvoering niet nóg dominanter wordt.
De Kamerleden toonden zich ingenomen met de analyse en met de concrete en bruikbare suggesties van de wetenschappers. Het vervolg krijgt vermoedelijk de vorm van een bijeenkomst waar Kamerleden van alle commissies kunnen leren hoe zij ook in digitale tijden de rechtsstaat kunnen bewaken.
Terugkijken van de technische briefing kan via deze link. De drie factsheets vindt u op de website van Parlement & Wetenschap (sub ‘Vaste commissie voor Financiën).
(verschenen in de februari-editie van Headlines, de nieuwsbrief van Universiteiten van Nederland)