(verschenen in de mei-editie van Headlines, de nieuwsbrief van de Vereniging Universiteiten van Nederland)
De Vaste Tweede Kamercommissie voor Defensie heeft het thema ‘Europese defensiesamenwerking’ op haar kennisagenda gezet. Onder de vlag van Parlement & Wetenschap schreef Ramses Wessel, hoogleraar Europees recht aan de Rijksuniversiteit Groningen, een factsheet over dit onderwerp. De centrale vraag was of sprake is van ‘supranationalisering’ van het veiligheids- en defensiebeleid van de EU en hoe zich dit verhoudt tot de rol van de nationale parlementen. Onder ‘supranationalisering’ wordt verstaan de overdracht van bevoegdheden van lidstaten aan de Europese Unie.
“Waar in de beginperiode van de Europese integratie samenwerking op het terrein van veiligheid en defensie nog taboe was, schrikt inmiddels niemand meer van het samenkomen van de ministers van Defensie in de Raad van de Europese Unie, of van hoge militairen in uniform die in de EU-gebouwen rondom het Schumanplein in Brussel vergaderingen bijwonen. “ (factsheet ‘Naar een supranationaal EU-defensiebeleid?’, mei 2024)
Wessel concludeert dat beslist sprake is van ‘Europeanisering’ van het defensiebeleid, maar niet van overdracht van bevoegdheden door de lidstaten, dus niet van supranationalisering. Wel leidt de samenhang tussen verschillende onderdelen van buitenlands, veiligheids- en defensiebeleid ertoe dat de Europese Commissie nadrukkelijker betrokken is bij onderdelen van het defensiebeleid dan vroeger. Daarbij kwam zij het afgelopen decennium met een groot aantal nieuwe initiatieven op het gebied van het veiligheids- en defensiebeleid.